تاسیسات مکانیکی به عنوان عاملی موثر در افزایش و بقای ساختمان است و طراحی این تاسیسات حوزه های مختلفی ازجمله تاسیسات بهداشتی، تاسیسات HVAC، تاسیسات گازرسانی، تاسیسات استخر، سونا و جکوزی، تاسیسات آسانسور و پله برقی، تاسیسات درمانی، تاسیسات سیستم های بخار و تاسیسات آتش نشانی را در بر می گیرد.
آنچه امروز در زندگی بشر اهمیت فراوانی دارد، آسایش و راحتی است؛ از این رو طراحی تاسیسات مکانیکی مناسب در محیط کار، منزل، مراکز تجاری و آموزشی مورد توجه بسیاری از مهندسان است.
با پیشرفت روزافزون صنایع و تاسیسات تهویه مطبوع، طراحی دقیق و مناسب وسایل گرمایشی و سرمایشی که جزء اساسی ترین تاسیسات هر ساختمان هستند، به یک ویژگی مهم برای سازنده و خریدار هر ساختمان تبدیل شده است.
در یک ساختمان با هر نوع کاربری، تاسیسات مکانیکی عبارت اند از:
- تاسیسات بهداشتی (آبرسانی، لوله‌کشی، فاضلاب و …)
- سیستم تهویه مطبوع (گرمایش، تعویض هوا، سرمایش و …)
- تاسیسات جانبی (استخر، سونا، جکوزی و …)
با رشد روزافزون تاسیسات مختلف در انواع ساختمان ها نیاز به افراد کاربلد در طراحی، تعمیرات و نگهداری تاسیسات مکانیکی در حال رشد است.
طراحی تاسیسات مکانیکی در سه فاز انجام می شود:
الف) فاز اول
در فاز اول بیشتر جمع آوری اطلاعات از محل قرارگیری ساختمان و بررسی دقیق سیستم های تهویه مطبوع مناسب و سازگار با محیط ساختمان مدنظر قرار می‌گیرد.
مراحل موجود در این بخش از طراحی عبارت اند از:
- مطالعه شرایط جغرافیایی ساختمان مورد نظر و بررسی خصوصیات آب و هوایی مانند دمای هوا، میزان رطوبت و…
- انتخاب بهترین سیستم تهویه مطبوع با توجه به شرایط ساختمان و میزان هزینه
- انجام محاسبات مربوط به ظرفیت کلی تجهیزات مکانیکی مانند پمپ، دیگ بخار و…
- محاسبه بیشینه و کمینه دما به ترتیب در تابستان و زمستان
ب) فاز دوم
در فاز دوم مهم ترین نکته طراحی دقیق تمام تجهیزات با توجه به محاسبات بارهای گرمایشی و سرمایشی است.
مراحل فاز دوم عبارت اند از:
- انجام محاسبات مربوط به بارهای گرمایشی و سرمایشی
- طراحی سیستم لوله کشی و محل دقیق قرارگیری آن ها
- طراحی جزئی تمام تجهیزات مکانیکی
- ترسیم نقشه های دوبعدی مربوط به ساخت و اجرای تاسیسات مکانیکی
پ) فاز سوم
در فاز سوم مهم ترین نکته ارائه نقشه های کارگاهی یا نقشه شاپ مربوط به ساخت تجهیزات مختلف است.
در این مرحله بر اساس نقشه های ارائه شده ساخت تجهیزات شروع می شود و پروژه به مرحله تست می رسد.
داکت :
داکت ها جعبه هایی هستند که به منظور انتقال جریان هوای گرم یا سرد، لوله های آب و یا لوله های فاضلاب در طراحی تاسیسات مکانیکی ساختمان ها به کار می روند.
نکات مهم در طراحی داکت ها:
- معمولا داکت ها را برای تهویه مطبوع فضاهای کوچک داخل ساختمان، مانند سرویس بهداشتی و حمام در نظر می گیرند. انتقال آب و فاضلاب نیز از طریق داکت انجام می شود.
- ابعاد داکت ها وابسته به ظرفیت تهویه مطبوع اتاق و تعداد لوله های ساختمان است.
- داکت ها از طبقه پایین ساختمان شروع و به سمت بالاترین طبقه ساختمان طراحی و اجرا می شوند.
- ابعاد داکت ها استانداردهای خاصی دارد که در کتاب های تهویه مطبوع به آن اشاره شده است.
