مطالعات امکان سنجی یا feasibility studies چیست؟
در دنیای امروز، موفقیت هر پروژه‌ای مستلزم امکان سنجی و بررسی دقیق و همه‌جانبه جنبه‌های مختلف آن است.اما امکان سنجی چیست؟ مطالعات امکان سنجی ابزاری قدرتمند برای ارزیابی قابلیت اجرایی و سودآوری یک پروژه به حساب می‌آیند. مطالعات امکان‌سنجی (feasibility studies) که گاهی به‌صورت مختصر Fs گفته می‌شود، با تجزیه‌وتحلیل دقیق عوامل فنی، مالی (اقتصادی)، قانونی، عملیاتی و زمانی یک پروژه به مدیران پروژه کمک می‌کنند تا تصمیمات آگاهانه‌ای درباره اجرای پروژه بگیرند.
مطالعات امکان سنجی سندی مکتوب از فرایندی دقیق است که برای بررسی و ارزیابی جنبه‌های مختلف یک پروژه انجام می‌شود و هدف آن تعیین میزان امکان‌پذیری و سودآوری پروژه است؛ به همین دلیل به آن مطالعات امکان سنجی هم می‌گویند.
این سند در مراحل اولیه طرح‌ریزی و توسعه پروژه انجام می‌شود و به مدیران پروژه کمک می‌کند تا از ریسک‌ها و چالش‌های احتمالی در اجرای پروژه آگاه شوند.
اجزای تشکیل دهنده مطالعات امکان سنجی :
مطالعات امکان‌سنجی معمولاً شامل بررسی چهار جنبه اصلی زیر برای انجام یک پروژه است که با عنوان انواع امکان سنجی شناخته می‌شود:
۱. امکان سنجی فنی (Technical Feasibility)
۲. امکان سنجی مالی یا اقتصادی (Financial Feasibility)
۳. امکان سنجی بازار (Market Feasibility)
۴. امکان سنجی عملیاتی (Operational Feasibility)
مراحل امکان‌سنجی :
مطالعات امکان‌سنجی معمولاً در چند مرحله انجام می‌شود: باتوجه‌به فهرست چهارگانه بالا، مراحل امکان سنجی به شرح زیر است:
- مطالعه کلی کسب و کار: در این مرحله، اهداف و دامنه مطالعه امکان سنجی مشخص می‌شود.
- تحلیل امکان سنجی اولیه: در این مرحله، امکان سنجی کلی پروژه از نظر فنی، اقتصادی و تجاری ارزیابی می‌شود.
- تحلیل مالی: در این مرحله، هزینه‌های اجرای پروژه و درآمدهای احتمالی آن تخمین زده می‌شود.
- تحقیق بازار: در این مرحله، تقاضا برای محصول یا خدمات پروژه در بازار ارزیابی می‌شود.
- برنامه ریزی عملیاتی: در این مرحله، نحوه تولید، توزیع و فروش محصول یا خدمات پروژه ارزیابی می‌شود.
- برنامه ریزی مالی: در این مرحله، منابع مالی موردنیاز برای اجرای پروژه تخمین می‌شود.
- تحلیل ریسک: در این مرحله، ریسک‌های احتمالی اجرای پروژه شناسایی و ارزیابی می‌شود.
- بازنگری پروژه: در این مرحله، نتایج مطالعات امکان سنجی جمع‌بندی و پروژه به لحاظ فنی، اقتصادی و تجاری ارزیابی می‌شود.
