ساختِمان یا سازه، مکانی است که برای سکونت و به عنوان سرپناه یا برای کار ساخته می‌شود که محیط را به دو بخش بیرون و درون تقسیم می‌کند. ساختمان‌هایی که از نظر بلندا از اندازه مشخصی بلندتر باشند ساختمان بلندمرتبه گفته می‌شود. در ایران ساختمان بلندمرتبه طبق مصوبه سال ۱۳۷۷ شورای عالی شهرسازی و معماری به ساختمان‌های بالاتر از شش طبقه گفته می‌شود. ساختمان‌های بسیار بلند نیز اصطلاحاً آسمان‌خراش یا برج نامیده می‌شوند. به ساختمان‌های بزرگ و باارزش قدیمی، بیشتر عِمارَت گفته می‌شود.
به عبارت دیگر ساختمان، مکانی است که با مصالحی خاص ساخته می‌شود و شامل ستون، دیوار، کف، سقف، تاسیسات الکتریکی و مکانیکی، سکوهای ثابت، ایوان، بالکن و غیره یا هر چیز دیگری که به آن وصل شده یا هر دیوار محصوری که یک زمین یا فضا را از سازه مشابه مجزا می‌کند، می‌باشد. خانه‌ها، کارخانه‌ها، مراکز خرید، بیمارستان‌ها و غیره از انواع ساختمانها هستند.
هدف یک ساختمان، در درجه اول ایجاد سرپناه در کنار امنیت برای ساکنین است. اهداف دیگر ساختمان، حفاظت در برابر شرایط بد آب و هوایی، ایمنی، فضایی برای آرامش، حریم خصوصی و همچنین برای نگهداری وسایل، تأمین برق و آسایش در زندگی و کار است.
أنواع ساختمان‌های متداول از نظر نوع سازه به دسته‌های بتنی، فلزی، ساختمان‌های بنایی، ساختمان‌های خشت و گلی، ساختمان‌های چوبی و یا ترکیبی تقسیم می‌شوند که بیشتر دو دسته اول (بتنی و فلزی) استفاده می‌شوند.
براساس آیین‌نامه ۲۸۰۰، ساختمان ها بر حسب نوع كاربري و ميزان آسي برساني ناشي از خرابي آنها به چهار گروه اهميت تقسيم مي‌شوند :
گروه ۱- ساختمان‌هاي با اهميت خيلي زياد
اين گروه شامل دو دسته زير است :
الف- ساختمان هاي ضروري :
اين گروه شامل ساختمانهايي است كه قابل استفاده بودن آنها پس از وقوع زلزله اهميت خاص دارد و وقفه در بهره‌برداري از آنها غيرمستقيم موجب افزايش تلفات و خسارات مي‌شود؛ مانند بيمارستان‌ها و درمانگاه‌ها، مراكز آتشنشاني، مراكز و تأسيسات آبرساني، ساختمان‌هاي نيروگاه‌ها و تأسيسات برق‌رساني، برج‌هاي مراقبت فرودگاه‌ها، مراكز مخابرات، راديو و تلويزيون، تأسيسات نظامي و انتظامي، مراكز كمك‌رساني و به‌طور كلي تمام ساختمانهايي كه استفاده از آنها در نجات و امداد مؤثر مي‌باشد.
ب-ساختمان‌هاي خطرزا :
اين گروه شامل ساختمانها و تأسيساتي است كه خرابي آنها موجب انتشار گسترده مواد سمي و مضر در كوتاه مدت و درازمدت براي محيط زيست مي‌شوند. مانندكارخانه‌هاي توليدكننده مواد شيميايي خاص.
گروه ۲- ساختمان‌هاي با اهميت زياد
اين گروه شامل سه دسته زير است :
الف- ساختمانهايي كه خرابي آنها موجب تلفات زياد مي‌شود، مانند مدارس، مساجد، استاديوم‌ها، سينما و تئاترها، سالن‌هاي اجتماعات، فروشگاه‌هاي بزرگ، ترمينال‌هاي مسافري و يا هر فضاي سرپوشيده ديگري كه محل تجمع بيش از ۳۰۰ نفر در زير يك
سقف باشد.
ب- ساختمانهايي كه خرابي آنها سبب از دست رفتن ثروت ملي مي‌گردد. مانند موزه‌ها، كتابخانه‌ها، و به طور كلي مراكزي كه در آنها اسناد و مدارك ملي و يا آثار پر ارزش ديگري نگهداري مي‌شود.
پ- ساختمانها و تأسيسات صنعتي كه خرابي آنها موجب آلودگي محيط زيست و يا آتش‌سوزي وسيع مي‌شود مانند پالايشگاهها، انبارهاي سوخت و مراكز گازرساني.
گروه ۳- ساختمان‌هاي با اهميت متوسط
اين گروه ساختمانها شامل كليه ساختمان‌هاي مشمول آيين نامه ۲۸۰۰، بجز ساختمان‌هاي عنوان شده در سه گروه ديگر مي‌باشند. مانند ساختمان‌هاي مسكوني و اداري و تجاري، هتل‌ها، پاركينگ‌هاي چندطبقه، انبارها، كارگاه‌ها، ساختمان‌هاي صنعتي.
گروه ۴- ساختمان‌هاي با اهميت كم
اين گروه شامل دو دسته زيراست :
الف- ساختمانهايي كه خسارت نسبتاً كمي از خرابي آنها حادث مي‌شود و احتمال بروز تلفات جاني انساني در آنها بسيار كم است. مانند انبارهاي كشاورزي و سالن‌هاي نگهداري دام.
ب- ساختمان‌هاي موقتي كه مدت بهره‌برداري از آنها كمتر از ۲ سال است.